Patiëntenrechten onder druk door AI-hype in de zorg

AI wordt al breed ingezet in de zorg, van triage in ambulancediensten tot diagnostische systemen die hersenscans analyseren. Maar hoe deze technologie werkt, is voor veel artsen en patiënten onduidelijk. Dit raakt aan het recht op ‘geïnformeerde toestemming’, waarbij patiënten moeten begrijpen hoe beslissingen over hun gezondheid worden genomen. “Als een arts niet weet hoe AI werkt, hoe kan een patiënt dan goed geïnformeerd instemmen met een behandeling?” vraagt Van Kolfschooten zich af.

Daarnaast brengt het gebruik van AI in de zorg uitdagingen op het gebied van privacy met zich mee. Patiëntgegevens zijn cruciaal voor het trainen van algoritmen, maar patiënten hebben ook recht op bescherming van hun gegevens. “De EU heeft met de AI Act wel regulering opgesteld, maar deze richt zich op producten, niet specifiek op de rechten van patiënten,” waarschuwt Van Kolfschooten.

Volgens haar ligt de nadruk te veel op technologische vooruitgang en efficiëntie. “Ziekenhuizen investeren in AI omdat het hen een modern imago geeft, maar patiënten en zorgverleners worden vaak onvoldoende betrokken bij de implementatie.” Dit leidt tot situaties waarin technologie wordt opgedrongen zonder dat het daadwerkelijk de zorg verbetert.

Om patiëntenrechten beter te waarborgen, pleit Van Kolfschooten voor een Europees handvest voor patiëntenrechten in de AI-gestuurde zorg. “Als we geen minimumnormen stellen, lopen we het risico dat vertrouwen in de zorg verdwijnt,” stelt ze. “En zonder vertrouwen vermijden mensen de zorg, wat juist averechts werkt.”